Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie stanowi porady prawnej.

Po poważnej kolizji warsztat wycenił naprawę Twojego auta na 40 000 zł, ale ubezpieczyciel stwierdził: „To szkoda całkowita, wypłacimy 25 000 zł.” Co to znaczy? Dlaczego nie dostajesz kosztów naprawy, tylko wartość auta? I czy możesz coś z tym zrobić? Szkoda całkowita (ang. total loss) to sytuacja, gdy koszty naprawy przekraczają wartość pojazdu – ale ubezpieczyciele często manipulują tą definicją, żeby zaniżyć odszkodowanie. W tym artykule wyjaśnimy, jak działa szkoda całkowita i jak się bronić przed nieuczciwymi praktykami.

Spis treści

1. Czym jest szkoda całkowita (total loss)?
2. Jak ubezpieczyciel ustala szkodę całkowitą?
3. Formuła odszkodowania: wartość auta minus wrak
4. Kto jest właścicielem wraku?
5. Pułapki ubezpieczycieli w szkodach całkowitych
6. Jak walczyć z zaniżoną wyceną wartości auta?
7. Kiedy opłaca się naprawiać mimo „szkody całkowitej”?
8. FAQ

Czym jest szkoda całkowita (total loss)?

Szkoda całkowita występuje, gdy:

1. Koszty naprawy przekraczają wartość pojazdu przed kolizją
2. Lub: Koszty naprawy przekraczają określony próg ekonomiczny (zazwyczaj 70-80% wartości)

Przykład 1: Koszty naprawy > wartość auta

• Wartość auta przed kolizją: 20 000 zł
• Koszty naprawy: 25 000 zł
• Wniosek: Szkoda całkowita (naprawa kosztuje więcej niż było warte auto)

Przykład 2: Próg ekonomiczny 80% ( Przy czym nie dotyczy to szkód z Oc)

• Wartość auta przed kolizją: 50 000 zł
• Koszty naprawy: 42 000 zł (84% wartości)
• Wniosek: Szkoda całkowita (naprawa przekracza 80% wartości)

Dlaczego ubezpieczyciele stosują próg ekonomiczny?

Bo nawet jeśli naprawa kosztuje mniej niż wartość auta, może nie mieć sensu ekonomicznego:

• Auto po poważnej naprawie traci na wartości (historia kolizji obniża cenę o 10-20%)
• Naprawione elementy mogą powodować problemy w przyszłości
• Czas naprawy (1-2 miesiące) generuje koszty auta zastępczego

Podstawa prawna:

Art. 363 § 1 KC:

„Naprawienie szkody obejmuje zwrot za rzecz w takim stanie, w jakim była przed uszkodzeniem.”

Jeśli przywrócenie do stanu poprzedniego jest ekonomicznie nieuzasadnione (koszty > wartość), odszkodowanie = wartość auta przed szkodą minus wartość wraku.

Jak ubezpieczyciel ustala szkodę całkowitą?

Krok 1: Wycena kosztów naprawy

Rzeczoznawca ubezpieczyciela sporządza kosztorys naprawy:

Części zamienne:  30 000 zł
Robocizna:        15 000 zł
Materiały:         5 000 zł
--------------------------
RAZEM:            50 000 zł

Krok 2: Wycena wartości pojazdu przed kolizją

Rzeczoznawca szacuje wartość rynkową pojazdu w stanie nieuszkodzonym, na podstawie:

• Ofert z portali (OtoMoto, Otomoto, Allegro)
• Katalogów wycen (Eurotax, DAT)
• Stanu pojazdu (przebieg, wyposażenie, historia serwisowa)

Przykład: Volvo V60 z 2016 r., przebieg 120 000 km, pełne wyposażenie

• Oferty na OtoMoto: 75 000-85 000 zł
• Katalog Eurotax: 78 000 zł
• Wartość ustalona przez rzeczoznawcę: 80 000 zł

Krok 3: Porównanie kosztów naprawy z wartością

Koszty naprawy:     50 000 zł
Wartość auta:       80 000 zł
Stosunek:           62,5%

Pytanie: Czy to szkoda całkowita?

Odpowiedź: Zależy od progu ekonomicznego:

• Jeśli próg 70% → NIE (62,5% < 70%) → odszkodowanie = koszty naprawy (50 000 zł)
• Jeśli próg 60% → TAK (62,5% > 60%) → odszkodowanie = wartość auta – wartość wraku

Uwaga: W OC (odpowiedzialność cywilna) nie ma sztywnego progu. Ocena należy do ubezpieczyciela, ale musi być ekonomicznie uzasadniona. W praktyce ubezpieczyciele przyjmują próg 70-80%. Przy czym Sady stoją na stanowisku, iż decyduje 100%.

Krok 4: Wycena wartości wraku

Jeśli ubezpieczyciel stwierdzi szkodę całkowitą, rzeczoznawca wycenia wartość wraku:

• Elementy sprawne (silnik, skrzynia biegów, koła)
• Części nadające się do demontażu (drzwi tylne, fotele, lampy tylne)
• Metal złomowany

Przykład: Volvo V60 po poważnej kolizji (uszkodzony przedni prawy narożnik):

• Silnik sprawny: 8 000 zł
• Skrzynia biegów sprawna: 4 000 zł
• Koła 4 szt.: 2 000 zł
• Drzwi tylne, fotele, lampy: 3 000 zł
• Złom: 1 000 zł
• Wartość wraku: 18 000 zł

Formuła odszkodowania: wartość auta minus wrak

Formuła szkody całkowitej:

Odszkodowanie = Wartość pojazdu przed kolizją - Wartość wraku

Przykład:

• Wartość auta przed kolizją: 80 000 zł
• Wartość wraku: 18 000 zł
• Odszkodowanie: 62 000 zł

Co się dzieje z wrakiem?

Masz dwie opcje:

Opcja 1: Ubezpieczyciel zabiera wrak – ale nie ma takiego prawnego obowiązku, wiec moze odmówić

• Dostajesz pełne odszkodowanie: 62 000 zł
• Ubezpieczyciel zabiera wrak (sprzedaje go na złomowisku lub w demontażu)
• Nie musisz się martwić o wrak

Opcja 2: Zatrzymujesz wrak

• Dostajesz obniżone odszkodowanie: 62 000 zł – 18 000 zł = 44 000 zł
• Zatrzymujesz wrak (możesz go naprawić, sprzedać, zezłomować)
• Ryzyko: wrak może być trudny do sprzedania

Kiedy opłaca się zatrzymać wrak?

• Planujesz naprawić auto we własnym zakresie (tańsza naprawa)
• Masz znajomego mechanika, który kupi wrak
• Auto ma wartościowe części (np. silnik, skrzynia)
• Wartość wraku jest zaniżona (możesz sprzedać drożej niż wycenił ubezpieczyciel)

Przykład:

• Odszkodowanie z przekazaniem wraku: 62 000 zł
• Odszkodowanie bez przekazania wraku: 44 000 zł
• Sprzedajesz wrak znajomemu za 25 000 zł
• Zysk: 44 000 + 25 000 = 69 000 zł (więcej niż 62 000 zł)

Kto jest właścicielem wraku?

Po wypłacie odszkodowania za szkodę całkowitą właściciel wraku zależy od wybranej opcji:

Scenariusz 1: Przekazałeś wrak ubezpieczycielowi

• Właściciel wraku: Ubezpieczyciel
• Musisz podpisać umowę przeniesienia własności
• Ubezpieczyciel wyrejestruje pojazd z ewidencji
• Ubezpieczyciel sprzeda wrak (złomowisko, demontaż)

Scenariusz 2: Zatrzymałeś wrak

• Właściciel wraku: Ty
• Możesz naprawić auto (ale odszkodowanie było niższe)
• Możesz sprzedać wrak (ale musisz wyrejestrować pojazd, jeśli nie nadaje się do jazdy)
• Możesz zezłomować

Uwaga: Jeśli zatrzymujesz wrak i go naprawiasz, po naprawie musisz:

1. Przejść badanie techniczne (sprawdzenie stanu technicznego)
2. Ewentualnie: badanie kwalifikacyjne w Stacji Kontroli Pojazdów (jeśli uszkodzenia były poważne)

Pułapki ubezpieczycieli w szkodach całkowitych

Pułapka 1: Zaniżona wartość pojazdu

Jak to działa: Rzeczoznawca ubezpieczyciela wycenia pojazd na 60 000 zł, mimo że oferty na OtoMoto wynoszą 75 000-85 000 zł.

Przykład:

• Wartość rzeczywista: 80 000 zł
• Wartość wg ubezpieczyciela: 60 000 zł
• Wartość wraku: 18 000 zł
• Odszkodowanie wg ubezpieczyciela: 42 000 zł (zamiast 62 000 zł)
• Różnica: 20 000 zł (32%)

Jak się bronić:

• Zbierz oferty z OtoMoto/Otomoto (minimum 5-10 porównywalnych aut)
• Zlecić niezależną wycenę rzeczoznawcy (koszt 300-800 zł)
• Wyślij reklamację: „Wartość auta wynosi 80 000 zł (oferty załączam), a ubezpieczyciel wycenił na 60 000 zł”

Pułapka 2: Zawyżona wartość wraku

Jak to działa: Rzeczoznawca ubezpieczyciela wycenia wrak na 25 000 zł, mimo że w demontażach oferują 15 000 zł.

Przykład:

• Wartość auta: 80 000 zł
• Wartość wraku wg ubezpieczyciela: 25 000 zł
• Wartość wraku rzeczywista: 15 000 zł
• Odszkodowanie wg ubezpieczyciela: 55 000 zł (zamiast 65 000 zł)
• Różnica: 10 000 zł (15%)

Jak się bronić:

• Zbierz oferty z demontaży, złomowisk (telefon: „Ile dacie za wrak Volvo V60 z 2016, uszkodzony przedni prawy narożnik?”)
• Wyślij reklamację: „Wartość wraku wynosi maksymalnie 15 000 zł (oferty załączam), a ubezpieczyciel wycenił na 25 000 zł”

Pułapka 3: „Próg ekonomiczny 70%” – uznanie szkody za całkowitą mimo możliwości naprawy

Jak to działa: Ubezpieczyciel twierdzi, że szkoda jest całkowita, bo koszty naprawy wynoszą 72% wartości auta, mimo że naprawa ma sens ekonomiczny.

Przykład:

• Wartość auta: 100 000 zł
• Koszty naprawy: 72 000 zł (72% wartości)
• Ubezpieczyciel: „Szkoda całkowita, wypłacimy wartość auta minus wrak = 82 000 zł”
• Kierowca: „Ale naprawa kosztuje 72 000 zł, chcę naprawić”

Jak się bronić:

• Powołaj się na art. 363 KC: odszkodowanie powinno przywrócić stan poprzedni
• Argumentuj, że próg 70% to konwencja ubezpieczycieli, nie norma prawna
• Jeśli naprawa ma sens ekonomiczny (auto po naprawie będzie warte 100 000 zł), żądaj odszkodowania na naprawę (72 000 zł)

Pułapka 4: Narzucanie sprzedaży wraku ubezpieczycielowi

Jak to działa: Ubezpieczyciel mówi: „Jeśli chcesz dostać odszkodowanie, musisz sprzedać nam wrak.”

Przykład:

• Odszkodowanie z przekazaniem wraku: 62 000 zł
• Kierowca chce zatrzymać wrak: ubezpieczyciel odmawia
• To nielegalnie: Kierowca ma prawo wyboru (opcja 1 lub 2)

Jak się bronić:

• Powiedz: „Chcę zatrzymać wrak. Proszę o wypłatę odszkodowania pomniejszonego o wartość wraku (44 000 zł).”
• Jeśli ubezpieczyciel odmawia → reklamacja, ewentualnie pozew

Pułapka 5: Opóźnianie wypłaty, by zmusić do akceptacji niższej kwoty

Jak to działa: Ubezpieczyciel zwleka z wypłatą (2-3 miesiące), licząc, że kierowca się zniechęci i zaakceptuje niższą kwotę.

Jak się bronić:

• Wysyłaj wezwania do zapłaty co 14 dni
• Po 30 dniach od zgłoszenia szkody naliczają się odsetki za opóźnienie
• Jeśli ubezpieczyciel zwleka >60 dni → pozew + odsetki

Jak walczyć z zaniżoną wyceną wartości auta?

Krok 1: Zbierz oferty porównywalnych aut

Wejdź na OtoMoto, Otomoto, Allegro i znajdź 5-10 aut:

• Tej samej marki i modelu
• Tego samego rocznika (+/- 1 rok)
• Podobnego przebiegu (+/- 20 000 km)
• Podobnego wyposażenia

Przykład (Volvo V60, 2016, 120 000 km):

1. Oferta 1: 82 000 zł (Poznań, Momentum, skóra, nawigacja)
2. Oferta 2: 78 000 zł (Warszawa, Kinetic, bez skóry)
3. Oferta 3: 85 000 zł (Kraków, R-Design, panorama)
4. Oferta 4: 76 000 zł (Gdańsk, Momentum)
5. Oferta 5: 80 000 zł (Wrocław, Summum, ksenony)

Średnia: 80 200 zł

Krok 2: Zlecić niezależną wycenę rzeczoznawcy

Koszt: 300-800 zł

Rzeczoznawca sporządzi raport wyceny, zawierający:

• Opis pojazdu (marka, model, rok, przebieg, wyposażenie)
• Metodę wyceny (oferty rynkowe, katalogi)
• Wartość rynkową (np. 80 000 zł)

Krok 3: Reklamacja do ubezpieczyciela

Temat: Reklamacja – zaniżona wycena wartości pojazdu

Dotyczy: szkoda nr [...], pojazd Volvo V60 (2016), szkoda całkowita

Wycena wartości pojazdu sporządzona przez Państwa rzeczoznawcę (60 000 zł) jest zaniżona. Załączam:
1. Oferty 10 porównywalnych aut z OtoMoto (średnia: 80 200 zł)
2. Opinię niezależnego rzeczoznawcy (wartość: 80 000 zł)

Żądam podwyższenia odszkodowania z 42 000 zł do 62 000 zł (wartość 80 000 zł - wrak 18 000 zł).

Termin: 14 dni.

Krok 4: Pozew do sądu (jeśli ubezpieczyciel odmawia)

Złóż pozew:

• Żądaj dopłaty odszkodowania (20 000 zł)
• Żądaj odsetek za opóźnienie
• Wnioskuj o dowód z opinii biegłego (biegły oceni wartość rynkową pojazdu)

Kiedy opłaca się naprawiać mimo „szkody całkowitej”?

Czasem warto naprawić auto, mimo że ubezpieczyciel uznał szkodę za całkowitą:

Scenariusz 1: Wartość sentymentalna

• Auto ma dla Ciebie wartość sentymentalną (prezent, pierwsza własność)
• Gotowy jesteś dopłacić 10-20 000 zł do naprawy

Scenariusz 2: Unikalne wyposażenie

• Auto ma rzadkie wyposażenie (np. wersja limitowana, tuning za 30 000 zł)
• Kupno porównywalnego auta kosztowałoby więcej niż naprawa + dopłata

Przykład:

• Wartość auta: 80 000 zł (ale to wersja limitowana R-Design z tunningiem, prawdziwa wartość 100 000 zł)
• Koszty naprawy: 72 000 zł
• Odszkodowanie od ubezpieczyciela za szkodę całkowitą: 62 000 zł
• Dopłata do naprawy: 72 000 – 62 000 = 10 000 zł
• Wniosek: Opłaca się naprawić (dopłata 10 000 zł, a zachowujesz unikalne auto warte 100 000 zł)

Scenariusz 3: Koszty naprawy bliskie wartości, ale auto po naprawie warte więcej

• Wartość auta: 50 000 zł
• Koszty naprawy: 42 000 zł (84% wartości)
• Auto po naprawie: 48 000 zł (strata 4%)
• Odszkodowanie za szkodę całkowitą: 32 000 zł (50 000 – 18 000 wrak)

Analiza:

• Jeśli naprawisz: koszty 42 000 zł, auto warte 48 000 zł → strata 4 000 zł, ale masz sprawne auto
• Jeśli weźmiesz szkodę całkowitą: dostaniesz 32 000 zł, musisz kupić inne auto za ~50 000 zł → dopłata 18 000 zł

Wniosek: Opłaca się naprawić (dopłata 10 000 zł, zamiast 18 000 zł na zakup innego auta)

FAQ

1. Co to jest szkoda całkowita? Szkoda całkowita (total loss) występuje, gdy koszty naprawy przekraczają wartość pojazdu lub określony próg ekonomiczny (zazwyczaj 70-80%). Ubezpieczyciel wypłaca wtedy wartość auta minus wartość wraku, zamiast kosztów naprawy.

2. Jak oblicza się odszkodowanie za szkodę całkowitą? Odszkodowanie = Wartość pojazdu przed kolizją – Wartość wraku. Przykład: wartość 80 000 zł, wrak 18 000 zł → odszkodowanie 62 000 zł.

3. Czy mogę zatrzymać wrak? Tak. Możesz wybrać opcję „zatrzymuję wrak” → dostaniesz niższe odszkodowanie (wartość auta – wartość wraku – wartość wraku drugi raz, czyli: wartość auta – 2× wartość wraku). Lepiej: dostać pełne odszkodowanie i oddać wrak, chyba że planujesz sprzedać wrak drożej niż wycenił ubezpieczyciel.

4. Co jeśli wartość auta została zaniżona? Zbierz oferty porównywalnych aut z OtoMoto (5-10 sztuk), zlecić niezależną wycenę rzeczoznawcy, wyślij reklamację. Jeśli ubezpieczyciel odmawia → pozew do sądu.

5. Czy mogę naprawić auto mimo „szkody całkowitej”? Tak. Ubezpieczyciel nie może Cię zmusić do sprzedaży wraku. Możesz wziąć odszkodowanie za szkodę całkowitą (niższe), zatrzymać wrak i naprawić go we własnym zakresie.

6. Co jeśli wartość wraku jest zawyżona? Zbierz oferty z demontaży, złomowisk (telefon: „Ile dacie za wrak [marka, model]?”), wyślij reklamację: „Wartość wraku wynosi maksymalnie X zł, a ubezpieczyciel wycenił na Y zł.”

7. Kiedy opłaca się naprawiać mimo szkody całkowitej? Gdy: auto ma wartość sentymentalną, ma unikalne wyposażenie, koszty naprawy są bliskie wartości ale auto po naprawie zachowa wysoką wartość.

Najważniejsze wnioski

• Szkoda całkowita = koszty naprawy > wartość auta (lub >70-80% wartości)
• Odszkodowanie = wartość auta – wartość wraku
• Ubezpieczyciele zaniżają wartość auta (o 20-30%) i zawyżają wartość wraku (o 30-50%), żeby wypłacić mniej
• Zbierz oferty z OtoMoto (5-10 porównywalnych aut) i zlecić niezależną wycenę (300-800 zł)
• Możesz zatrzymać wrak, ale zazwyczaj opłaca się oddać go ubezpieczycielowi
• Możesz naprawić auto mimo szkody całkowitej, jeśli ma to sens ekonomiczny lub sentymentalny

Zakończenie

Rozbudowany disclaimer: Niniejszy artykuł stanowi ogólną informację prawną i nie zastępuje indywidualnej porady prawnej w konkretnej sprawie. Każda szkoda całkowita jest inna i wymaga analizy konkretnych okoliczności. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za działania podjęte na podstawie informacji zawartych w artykule. W celu uzyskania porady prawnej dostosowanej do Państwa sytuacji, zapraszamy do kontaktu.

Podsumowanie kancelarii: Niniejszy artykuł powstał w oparciu o doświadczenie zespołu adwokatów specjalizujących się w prawie odszkodowawczym. Adwokat Marta Krzyżanowicz i adwokat Michalina Koligot od lat wspierają kierowców z Poznania, Swarzędza, Lubonia i całej Wielkopolski w sprawach szkód całkowitych.

Zapraszamy do Kancelarii Adwokackiej: Adwokat Marta Krzyżanowicz, Adwokat Michalina Koligot ul. Mickiewicza 18a/3, 60-834 Poznań Tel.: +48 531 335 713 E-mail: kontakt@adwokatdlakierowcy.pl www: www.adwokatdlakierowcy.pl