Zakaz prowadzenia pojazdów
W sprawach dotyczących prowadzenia pod wpływem alkoholu sąd w wyroku poza karą wymierza sprawcy także środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów. Zakaz ten z reguły dotyczy pojazdów wszelkich kategorii, choć istnieje możliwość jego ograniczenia do konkretnego rodzaju pojazdów (np. pojazdów osobowych kategorii B).
Okres na jaki wymierzany jest zakaz prowadzenia pojazdów może być różny w zależności od okoliczności sprawy i kwalifikacji prawnej czynu. W przypadku popełnienia przestępstwa zakaz ten wynosi minimum 3 lata, a może być orzeczony nawet dożywotnio. Na wymiar zakazu mają wpływ w szczególności wysokość stężenia alkoholu we krwi sprawcy oraz jego wcześniejsza karalność za podobne przestępstwa.
W przypadku popełnienia wykroczenia polegającego na jeździe po alkoholu zakaz ten może wynieść od 6 miesięcy do 3 lat.
Zakaz ten polega na odebraniu uprawnień do kierowania pojazdem na orzeczony okres. Danej osobie odbierane jest prawo jazdy, a kierowanie przez nią pojazdem w okresie zakazu skutkuje popełnieniem kolejnego przestępstwa, tj. złamania zakazu sądowego (art. 244 k.k.). Jeśli okres zakazu prowadzenia pojazdów przekracza rok sprawca będzie musiał nie tylko wyrobić nowy dokument, lecz także ponownie zdać egzamin na prawo jazdy.
Z reguły okres zatrzymania prawa jazdy liczy się od fizycznego zatrzymania dokumentu prawa jazdy przez organy ścigania. Jeśli sprawa przeciąga się na postępowanie sądowe sąd zaliczy okres jaki minął od czasu zatrzymania prawa jazdy do wydania wyroku. Po otrzymaniu wyroku warto sprawdzić czy znajduje się w nim takie postanowienie. Jeśli nie – sąd może wniosek taki wyrok uzupełnić.
Jazda samochodem mimo zakazu
Jak zostało wyżej wspomniane, w przypadku zakończenia sprawy prawomocnym wyrokiem sądu w którym orzeczono zakaz prowadzenia pojazdów, kierowca który decyduje się mimo to kierować autem naraża się na zarzut popełnienia przestępstwa z art. 244 k.k. – tj. złamanie zakazu orzeczonego przez sąd.
Fakt czy kierowca podlega zakazowi prowadzenia pojazdów może sprawdzić choćby funkcjonariusz policji zatrzymujący pojazd do rutynowej kontroli. W przypadku stwierdzenia, że kierowca ma zakaz prowadzenia pojazdów sprawa kierowana jest na policję, a następnie do sądu. Za popełnienie tego przestępstwa kierowcy grozi kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Co więcej, w wyroku sąd dodatkowo wymierzy kierowcy kolejny zakaz prowadzenia pojazdów, co może przedłużyć trwanie zakazu nawet o kilka lat. Kierowca zmuszony będzie odbyć poprzedni zakaz do końca, a następnie rozpocznie bieg nowy okres zakazu orzeczonego za przestępstwo z art. 244 k.k.
Skrócenie zakazu prowadzenia pojazdów
W polskim systemie prawnym istnieją dwie możliwości skrócenia zakazu prowadzenia pojazdów: zezwolenie na prowadzenie pojazdów wyposażonych w blokadę alkoholową oraz wcześniejsze uznanie zakazu za wykonany. Pierwsza opcja została przez nas opisana w osobnej zakładce, drugą zaś opiszemy tutaj.
Wcześniejsze uznanie zakazu prowadzenia pojazdów za wykonany jest możliwe na podstawie art. 84 § 1 k.k. Opcja ta nie jest jednak dostępna dla wszystkich. Dotyczy ona tylko kierowców wobec których warunkowo umorzono postępowanie karne i jednocześnie wymierzono im co najmniej 2 lata zakazu prowadzenia pojazdów. Interpretacja przepisu prowadzi do wniosku, że nie można go zastosować w przypadku zakazu trwającego mniej niż dwa lata, ani też zakazu wymierzonego w wyroku skazującym za jazdę po alkoholu. Aby uzyskać możliwość złożenia takiego wniosku należy spełnić następujące warunki: musi upłynąć połowa okresu zakazu, zakaz musi być wykonywany co najmniej przez rok, a kierowca musi przestrzegać prawa w okresie obowiązywania zakazu.
Paragraf 2a wspomnianego przepisu umożliwia także uznanie za wykonany dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów. Warunkiem jest, aby kierowca wykonywał zakaz przez co najmniej 15 lat, przestrzegając przy tym porządku prawnego. Sąd musi przy tym stwierdzić, że nie zachodzi obawa iż kierowca dopuści się przestępstwa podobnego do tego, za które został wymierzony zakaz.
Jeżeli kierowca spełnia warunki opisane w którymś z powyższych akapitów – może złożyć do sądu wniosek o uznanie zakazu za wykonany. Wniosek ten skazany powinien skierować do sądu wykonawczego – czyli tego który wydał wyrok w pierwszej instancji (zazwyczaj będzie to sąd rejonowy). We wniosku kierowca powinien opisać czy spełnia powyższe warunki, tj. w jakiej sprawie został wymierzony zakaz, na jaki okres, ile zakazu upłynęło, czy kierowca przestrzegał porządku prawnego. Należy także podać argumenty, dla których sąd miałby zwolnić go z wykonywania reszty zakazu (np. sytuacja zawodowa, rodzinna, zdrowotna). Do wniosku można załączyć także różnego rodzaju dokumenty, które mogą stanowić poparcie dla podanych argumentów.
Wniosek jest bezpłatny i można go złożyć nawet na krótko przed upływem połowy okresu zakazu prowadzenia pojazdów. Sąd powinien rozpatrzeć wniosek w ciągu kilku miesięcy od jego złożenia.
Należy pamiętać, że nawet przy spełnieniu wszelkich warunków sąd może odmówić skrócenia zakazu. Jest to decyzja, którą przepisy pozostawiają uznaniu sędziego. Sąd podejmie decyzję badając okoliczności sprawy w której skazany otrzymał zakaz, a także oceniając postawę kierowcy w trakcie wykonywania zakazu.