Mandaty i punkty karne – przewodnik dla kierowców

Jako adwokaci specjalizujący się w sprawach drogowych w Poznaniu i całej Wielkopolsce, często spotykamy się z pytaniami dotyczącymi mandatów i punktów karnych. System mandatowy w Polsce przeszedł w ostatnich latach znaczące zmiany, wprowadzając surowsze kary i bardziej skomplikowane zasady.

Aktualne stawki mandatów za najczęstsze wykroczenia

Z naszej praktyki w Poznaniu wynika, że kierowcy najczęściej otrzymują mandaty za następujące wykroczenia:

Przekroczenie prędkości:

do 10 km/h – 50 zł i 1 punkt karny
11-15 km/h – 100 zł i 2 punkty karne
16-20 km/h – 200 zł i 3 punkty karne
21-25 km/h – 300 zł i 5 punktów karnych
26-30 km/h – 400 zł i 7 punktów karnych
31-40 km/h – 800 zł i 9 punktów karnych
41-50 km/h – 1000 zł i 11 punktów karnych
51-60 km/h – 1500 zł i 13 punktów karnych
61-70 km/h – 2000 zł i 14 punktów karnych
powyżej 70 km/h – 2500 zł i 15 punktów karnych

Inne często popełniane wykroczenia:

Korzystanie z telefonu podczas jazdy – 500 zł i 5 punktow karnych
Nieprawidłowe parkowanie – od 100 do 300 zł i 1 punkt karny
Jazda bez zapiętych pasów – 100 zł i 5 punktów karnych
Przejazd na czerwonym świetle – 500 zł i 8 punktów karnych
Nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu na przejściu – 1500 zł i 15 punktów karnych
Jazda po alkoholu (od 0,2 do 0,5 promila) – od 2500 zł i 15 punktów karnych

Warto zaznaczyć, że w przypadku recydywy (ponownego popełnienia tego samego wykroczenia w ciągu 2 lat) kwota mandatu jest podwajana. Z naszego doświadczenia w prowadzeniu spraw w sądach rejonowych w Poznaniu i okolicach wynika, że sądy rzadko stosują łagodniejsze kary niż przewidziane w taryfikatorze.

Odmowa przyjęcia mandatu – procedura i konsekwencje

Kierowca ma prawo odmówić przyjęcia mandatu, jeśli nie zgadza się z zarzucanym wykroczeniem. W takiej sytuacji sprawa trafia do sądu rejonowego właściwego dla miejsca popełnienia wykroczenia.

Z naszej praktyki w Poznaniu wynika, że odmowa przyjęcia mandatu może być korzystna w następujących sytuacjach:

Gdy mamy przekonujące dowody swojej niewinności (np. nagranie z kamery samochodowej)
Gdy wykroczenie zostało błędnie zakwalifikowane
Gdy pomiar prędkości został dokonany w sposób nieprawidłowy lub nieuprawniony

Jednocześnie należy pamiętać, że w przypadku uznania przez sąd winy kierowcy, kara może być wyższa niż pierwotnie proponowany mandat. Sąd może orzec:

Grzywnę w wysokości od 20 do 30 000 zł
Naganę
Zakaz prowadzenia pojazdów na okres od 6 miesięcy do 3 lat

Odwołanie od mandatu przyjętego przez kierowcę

Zgodnie z przepisami, od przyjętego mandatu nie przysługuje odwołanie. Istnieje jednak możliwość złożenia wniosku o uchylenie prawomocnego mandatu do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania. Wniosek taki można złożyć w ciągu 7 dni od daty przyjęcia mandatu.

Z naszego doświadczenia jako adwokatów w Poznaniu wynika, że taki wniosek ma szanse powodzenia tylko w wyjątkowych okolicznościach:

Gdy mandat został nałożony za czyn niebędący wykroczeniem
Gdy sprawca nie popełnił zarzucanego mu czynu
Gdy za ten sam czyn została już prawomocnie orzeczona kara

Warto pamiętać, że przyjęcie mandatu jest równoznaczne z przyznaniem się do popełnienia wykroczenia, co znacząco utrudnia późniejsze podważenie decyzji.

Punkty karne – zasady naliczania i kasowania

Aktualny taryfikator punktów karnych

Liczba punktów karnych przyznawana za poszczególne wykroczenia jest określona w taryfikatorze. Oto przykłady najczęstszych wykroczeń i przypisanej im liczby punktów:

Przekroczenie prędkości (w zależności od skali) – od 1 do 15 punktów
Nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu – 15 punktów
Przejazd na czerwonym świetle – 8 punktów
Nieprawidłowe wyprzedzanie – 5 punktów
Nieustąpienie pierwszeństwa przejazdu – 10 punktów
Nieudzielenie pomocy ofiarom wypadku – 10 punktów

Z naszych obserwacji w sprawach prowadzonych dla klientów z Poznania i okolic wynika, że najczęstszą przyczyną utraty prawa jazdy z powodu przekroczenia limitu punktów jest kumulacja mniejszych wykroczeń, a nie pojedyncze poważne wykroczenie.

Okres utrzymywania się punktów karnych

Punkty karne utrzymują się na koncie kierowcy przez 12 miesięcy od daty uprawomocnienia się rozstrzygnięcia. W przypadku mandatu, rozstrzygnięcie uprawomocnia się z chwilą:

Przyjęcia mandatu przez kierowcę
Uprawomocnienia się wyroku sądu (jeśli kierowca odmówił przyjęcia mandatu)

Co ciekawe, w naszej praktyce w Poznaniu często spotykamy się z błędnym przekonaniem klientów, że punkty karne znikają automatycznie po roku od daty popełnienia wykroczenia. Tak nie jest – liczy się data uprawomocnienia, a nie data popełnienia wykroczenia.

Konsekwencje przekroczenia limitu punktów karnych

Limit punktów karnych wynosi:

24 punkty dla doświadczonych kierowców (posiadających prawo jazdy dłużej niż rok)
20 punktów dla kierowców początkujących (posiadających prawo jazdy krócej niż rok)

Po przekroczeniu tego limitu kierowca otrzymuje decyzję o zatrzymaniu prawa jazdy. W takiej sytuacji należy:

Oddać fizycznie dokument prawa jazdy do starostwa w ciągu 7 dni od otrzymania decyzji
Zapisać się na egzamin kontrolny w WORD Poznań
Zdać egzamin teoretyczny (nie ma egzaminu praktycznego)
Po zdanym egzaminie, złożyć wniosek o zwrot prawa jazdy

Warto pamiętać, że kierowanie pojazdem pomimo zatrzymania prawa jazdy z powodu przekroczenia limitu punktów karnych stanowi przestępstwo z art. 180a Kodeksu karnego, za które grozi grzywna, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Kursy redukujące punkty karne – obecny stan prawny

Z naszej praktyki w Poznaniu i całej Wielkopolsce wynika, że wielu kierowców nie jest świadomych aktualnego stanu prawnego dotyczącego kursów redukujących punkty karne.

Obecnie, od 17 września 2022 r., kursy redukujące punkty karne zostały zniesione. Oznacza to, że nie ma możliwości zmniejszenia liczby punktów karnych przed upływem roku od daty uprawomocnienia się rozstrzygnięcia. Jedynym sposobem na “wyzerowanie” konta punktowego jest upływ 12-miesięcznego okresu.

Jest to istotna zmiana w porównaniu do wcześniejszego stanu prawnego, kiedy kierowca mógł raz na 6 miesięcy odbyć kurs redukujący 6 punktów karnych.

Odwołania i postępowanie przed sądem

Jak przygotować się do sprawy w sądzie?

Jeśli sprawa o wykroczenie drogowe trafia do sądu (na skutek odmowy przyjęcia mandatu lub wniosku o uchylenie mandatu), warto odpowiednio się przygotować. Z naszego doświadczenia jako adwokatów w Poznaniu wynika, że kluczowe znaczenie mają:

Zgromadzenie dowodów – zdjęcia, nagrania z kamery samochodowej, dokumenty techniczne pojazdu, zaświadczenia lekarskie (jeśli były okoliczności zdrowotne)
Przygotowanie świadków – jeśli w pojeździe były inne osoby lub zdarzenie widziały osoby postronne
Analiza podstawy prawnej – sprawdzenie, czy funkcjonariusz prawidłowo zakwalifikował czyn i zastosował odpowiedni przepis
Weryfikacja poprawności pomiaru – sprawdzenie certyfikatów i kalibracji urządzeń pomiarowych (np. fotoradaru, laserowego miernika prędkości)

W naszej praktyce w sądach w Poznaniu wielokrotnie udawało się podważyć zarzuty na podstawie błędów proceduralnych lub technicznych popełnionych przez funkcjonariuszy.

Typowe argumenty obrony w sprawach o wykroczenia drogowe

Na podstawie naszego doświadczenia w prowadzeniu spraw o wykroczenia drogowe dla mieszkańców Poznania i okolic, możemy wskazać najskuteczniejsze argumenty obrony:

Wadliwy pomiar prędkości – brak ważnej certyfikacji urządzenia, nieprawidłowe użycie, błąd pomiarowy
Brak jednoznacznej identyfikacji kierującego – szczególnie w przypadku fotoradarów, gdy nie jest widoczna twarz kierowcy
Działanie w stanie wyższej konieczności – np. przewożenie osoby wymagającej natychmiastowej pomocy medycznej
Błędne oznakowanie drogi – niewidoczne, zasłonięte lub niezgodne z przepisami znaki drogowe
Okoliczności techniczne – np. awaria pojazdu, która wymusiła określone zachowanie na drodze

Warto pamiętać, że skuteczna obrona wymaga przedstawienia konkretnych dowodów, a nie tylko gołosłownych twierdzeń.

Praktyczne porady dla kierowców

Jak sprawdzić stan punktów karnych?

Jako adwokaci z Poznania, doradzamy swoim klientom regularne sprawdzanie stanu punktów karnych, aby uniknąć niespodziewanego przekroczenia limitu. Istnieje kilka sposobów na sprawdzenie liczby punktów:

Przez internet – za pomocą profilu zaufanego na stronie gov.pl (usługa “Sprawdź swoje punkty karne”)
Osobiście – w każdej komendzie policji (miejskiej, powiatowej lub wojewódzkiej)
Za pomocą aplikacji mObywatel – po zalogowaniu się do usługi “mKierowca”

Warto regularnie monitorować stan punktów, szczególnie jeśli wiemy, że otrzymaliśmy ich kilka w ostatnim czasie.

Jak minimalizować ryzyko otrzymania mandatu?

Z naszej praktyki w Poznaniu i okolicznych miejscowościach wynika, że najlepszym sposobem na uniknięcie mandatów jest oczywiście przestrzeganie przepisów ruchu drogowego. Dodatkowo warto:

Zainwestować w dobry antyradar (legalny, ostrzegający o stacjonarnych punktach pomiaru prędkości) lub aplikację z ostrzeżeniami
Zamontować kamerę samochodową – może ona stanowić dowód w przypadku niesłusznego oskarżenia o wykroczenie
Regularnie aktualizować wiedzę na temat przepisów – taryfikatory i zasady ruchu drogowego zmieniają się stosunkowo często
Być szczególnie uważnym w miejscach zwiększonej kontroli – skrzyżowania, przejścia dla pieszych, okolice szkół
Zachować spokój podczas kontroli drogowej – agresywne zachowanie może skutkować dodatkowym mandatem za “uniemożliwianie lub utrudnianie kontroli drogowej”

Potrzebujesz pomocy prawnej jako kierowca? Skontaktuj się z Kancelarią w Poznaniu: Adwokat Michalina Koligot i Adwokat Marta Krzyżanowicz Kancelaria Prawna “Adwokat dla Kierowcy” ul. Adama Mickiewicza 18 lokal nr 3, 60-834 Poznań tel. +48 795 001 536 www.adwokatdlakierowcy.pl