Najczęstsze pytania z zakresu prawa drogowego

Jako doświadczeni adwokaci z Poznania, specjalizujący się w sprawach związanych z ruchem drogowym, często spotykamy się z podobnymi pytaniami od naszych klientów. Poniżej przedstawiamy odpowiedzi na najczęściej pojawiające się kwestie prawne dotyczące ruchu drogowego, odpowiedzialności karnej, jazdy pod wpływem alkoholu, mandatów oraz roli adwokata w tych postępowaniach.

Mandaty i punkty karne

1. Czy mogę odmówić przyjęcia mandatu?

Tak, każdy kierowca ma prawo odmówić przyjęcia mandatu, jeśli nie zgadza się z zarzucanym wykroczeniem. W takiej sytuacji sprawa trafia do sądu rejonowego właściwego dla miejsca popełnienia wykroczenia. Należy jednak pamiętać, że sąd może orzec karę wyższą niż proponowany mandat.

2. Jaki jest termin na zapłacenie mandatu?

Mandat należy zapłacić w terminie 7 dni od daty jego przyjęcia (podpisania). W przypadku mandatu zaocznego termin wynosi 14 dni od daty doręczenia.

3. Co się stanie, jeśli nie zapłacę mandatu w terminie?

Niezapłacony mandat staje się tytułem wykonawczym i zostaje przekazany do egzekucji komorniczej. Oprócz kwoty mandatu, kierowca będzie musiał pokryć także koszty egzekucyjne.

4. Jak długo punkty karne utrzymują się na moim koncie?

Punkty karne utrzymują się przez 12 miesięcy od daty uprawomocnienia się rozstrzygnięcia (przyjęcia mandatu lub wyroku sądu), a nie od daty popełnienia wykroczenia.

5. Czy istnieje możliwość redukcji punktów karnych?

Od 17 września 2022 r. kursy redukujące punkty karne zostały zniesione. Obecnie jedynym sposobem na “wyzerowanie” konta punktowego jest upływ 12-miesięcznego okresu od daty uprawomocnienia się rozstrzygnięcia.

6. Co się stanie, gdy przekroczę limit punktów karnych?

Po przekroczeniu limitu punktów karnych (24 dla doświadczonych kierowców, 20 dla początkujących) prawo jazdy zostaje zatrzymane. Aby je odzyskać, należy zdać egzamin teoretyczny w WORD.

7. Czy za każde wykroczenie drogowe dostaje się punkty karne?

Nie wszystkie wykroczenia skutkują przyznaniem punktów karnych. Niektóre, jak np. brak dokumentów podczas kontroli, skutkują tylko mandatem bez punktów.

8. Kiedy mandat ulega przedawnieniu?

Mandat ulega przedawnieniu po upływie 3 lat od daty jego uprawomocnienia (przyjęcia). Po tym czasie nie może być już egzekwowany.

9. Czy można sprawdzić swoje punkty karne przez internet?

Tak, można to zrobić przez stronę gov.pl po zalogowaniu się profilem zaufanym lub poprzez aplikację mObywatel (usługa mKierowca).

10. Czy pasażer może dostać mandat?

Tak, pasażer może otrzymać mandat za wykroczenia takie jak: niezapięte pasy bezpieczeństwa, wyrzucanie przedmiotów z pojazdu, otwieranie drzwi pojazdu w sposób zagrażający bezpieczeństwu.

Jazda pod wpływem alkoholu i narkotyków

11. Jaka jest różnica między stanem po użyciu alkoholu a stanem nietrzeźwości?

Stan po użyciu alkoholu to zawartość alkoholu we krwi od 0,2 do 0,5 promila (wykroczenie), natomiast stan nietrzeźwości to zawartość alkoholu we krwi powyżej 0,5 promila (przestępstwo).

12. Jakie są konsekwencje jazdy po alkoholu?

Za jazdę w stanie po użyciu alkoholu (0,2-0,5 promila) grozi mandat do 5000 zł, zakaz prowadzenia pojazdów do 3 lat i 15 punktów karnych. Za jazdę w stanie nietrzeźwości (powyżej 0,5 promila) grozi kara pozbawienia wolności do 3 lat, zakaz prowadzenia pojazdów od 3 do 15 lat, grzywna i 15 punktów karnych.

13. Czy mogę odmówić badania alkomatem?

Nie można odmówić badania alkomatem. Odmowa stanowi wykroczenie i skutkuje przymusowym badaniem krwi. Sądy traktują odmowę jako okoliczność obciążającą.

14. Jak długo alkohol utrzymuje się w organizmie?

Organizm metabolizuje około 0,1-0,2 promila alkoholu na godzinę. Po wypiciu 2 piw (500 ml) alkohol może utrzymywać się przez 4-6 godzin, po wypiciu 4 kieliszków wódki przez 6-8 godzin.

15. Czy testy na obecność narkotyków są wiarygodne?

Testery narkotykowe stosowane przez policję (testy śliny) mają ograniczoną wiarygodność. Mogą dawać wyniki fałszywie pozytywne, np. po zażyciu niektórych leków. Ostateczne znaczenie ma badanie krwi.

16. Co grozi za jazdę pod wpływem narkotyków?

Konsekwencje są podobne jak w przypadku alkoholu – zależą od tego, czy kierowca znajdował się “po użyciu” (wykroczenie) czy “pod wpływem” (przestępstwo) środka odurzającego. Oceny dokonuje biegły na podstawie badania krwi.

17. Czy mogę prowadzić po zażyciu CBD?

Legalne produkty z CBD zawierają minimalne ilości THC, które teoretycznie nie powinny dawać pozytywnego wyniku testu. W praktyce niektóre testy mogą wykryć nawet te śladowe ilości, co może prowadzić do dalszych badań.

18. Czy za jazdę po alkoholu zawsze konfiskuje się samochód?

Od 14 marca 2024 roku konfiskata samochodu jest obligatoryjna w przypadku prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości powyżej 1,5 promila lub spowodowania wypadku mając powyżej 1 promila. W pozostałych przypadkach jest fakultatywna.

19. Co grozi za spowodowanie wypadku pod wpływem alkoholu?

Za spowodowanie wypadku w stanie nietrzeźwości grozi kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat, długoletni zakaz prowadzenia pojazdów, wysoka grzywna oraz konfiskata pojazdu.

20. Czy można uniknąć konfiskaty samochodu za jazdę po alkoholu?

W przypadkach obligatoryjnej konfiskaty (powyżej 1,5 promila lub wypadek powyżej 1 promila) jest to bardzo trudne. W pozostałych przypadkach sąd może odstąpić od konfiskaty biorąc pod uwagę okoliczności sprawy.

Wypadki i kolizje

21. Jaka jest różnica między kolizją a wypadkiem?

Kolizja to zdarzenie, w którym powstały jedynie szkody materialne lub obrażenia trwające do 7 dni (wykroczenie). Wypadek to zdarzenie, w którym ktoś doznał obrażeń ciała trwających dłużej niż 7 dni (przestępstwo).

22. Czy muszę wzywać policję po każdej stłuczce?

Nie ma obowiązku wzywania policji po każdej kolizji, jeśli doszło tylko do uszkodzenia pojazdów, okoliczności są jasne, a sprawca przyznaje się do winy. W takiej sytuacji wystarczy wspólne oświadczenie.

23. Co robić bezpośrednio po wypadku drogowym?

Należy zatrzymać pojazd, zabezpieczyć miejsce wypadku, udzielić pierwszej pomocy rannym, wezwać służby ratunkowe, nie zmieniać położenia pojazdów do czasu przyjazdu policji i pozostać na miejscu zdarzenia.

24. Jakie są konsekwencje ucieczki z miejsca wypadku?

Ucieczka z miejsca wypadku jest przestępstwem zagrożonym karą pozbawienia wolności do 5 lat (a w przypadku wypadku ze skutkiem śmiertelnym nawet do 12 lat) oraz znacząco zaostrza odpowiedzialność za samo spowodowanie wypadku.

25. Jakie dokumenty powinienem zebrać po kolizji?

Należy zadbać o dane uczestników zdarzenia (imię, nazwisko, adres, numer polisy OC), dane pojazdów, dokumentację fotograficzną miejsca zdarzenia i uszkodzeń oraz dane świadków.

Odszkodowania i naprawy pojazdów

26. Jak uzyskać pełne odszkodowanie z OC sprawcy?

Należy zgłosić szkodę do ubezpieczyciela sprawcy, przedstawić pełną dokumentację (zdjęcia, wycena naprawy, notatka policyjna) i nie akceptować pierwszej propozycji ubezpieczyciela, która często jest zaniżona.

27. Czy warto korzystać z ubezpieczenia AC?

AC jest szczególnie przydatne dla posiadaczy nowych lub drogich samochodów, osób parkujących na ulicy oraz podróżujących w trudnych warunkach atmosferycznych. Obejmuje szkody niezależnie od tego, kto jest ich sprawcą.

28. Co zrobić, gdy ubezpieczyciel zaniża odszkodowanie?

Należy złożyć reklamację do ubezpieczyciela z uzasadnieniem i dokumentacją, skargę do Rzecznika Finansowego lub rozważyć drogę sądową. W ok. 70% przypadków, gdy sprawa trafia do sądu, ubezpieczyciele decydują się na ugodę.

29. Czy przysługuje mi zwrot kosztów wynajmu samochodu zastępczego?

Tak, poszkodowanemu przysługuje zwrot kosztów wynajmu samochodu zastępczego na czas naprawy pojazdu, a nawet dłużej, jeśli pojazd jest niezbędny do codziennego funkcjonowania.

30. Czy mogę żądać odszkodowania za utratę wartości pojazdu po wypadku?

Tak, właściciel pojazdu (głównie nowszych, do 5-6 lat) ma prawo domagać się odszkodowania za utratę wartości handlowej pojazdu po wypadku, nawet jeśli naprawa została wykonana prawidłowo.

Zatrzymanie prawa jazdy i zakazy prowadzenia

31. Za jakie wykroczenia można stracić prawo jazdy?

Prawo jazdy jest zatrzymywane na 3 miesiące za przekroczenie prędkości o ponad 50 km/h w obszarze zabudowanym, przewożenie zbyt dużej liczby osób (o co najmniej 2) lub za przekroczenie limitu punktów karnych.

32. Jak odzyskać prawo jazdy po zakazie prowadzenia pojazdów?

Jeśli zakaz trwał krócej niż rok, wystarczy złożyć wniosek o zwrot prawa jazdy. Jeśli trwał rok lub dłużej, należy najpierw zdać egzamin na prawo jazdy (teoretyczny i praktyczny).

33. Czy mogę odwołać się od decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy?

Tak, można złożyć odwołanie od decyzji starosty o zatrzymaniu prawa jazdy do samorządowego kolegium odwoławczego w terminie 14 dni od doręczenia decyzji.

34. Co grozi za prowadzenie pojazdu mimo zakazu?

Prowadzenie pojazdu pomimo sądowego zakazu jest przestępstwem zagrożonym karą pozbawienia wolności do lat 5. W przypadku zakazu administracyjnego grozi kara pozbawienia wolności do lat 2.

35. Czy zakaz prowadzenia pojazdów można skrócić?

Tak, po upływie co najmniej połowy okresu, na który orzeczono zakaz, sąd może orzec o jego skróceniu, jeżeli skazany przestrzega porządku prawnego.

Rola adwokata w sprawach drogowych

36. Kiedy warto skorzystać z pomocy adwokata w sprawie drogowej?

Pomoc adwokata jest szczególnie wartościowa w sprawach o: jazdę pod wpływem alkoholu lub narkotyków, spowodowanie wypadku, odmowę przyjęcia mandatu, zatrzymanie prawa jazdy czy konfiskatę pojazdu.

37. Co może zrobić adwokat w przypadku mandatu?

Adwokat może doradzić, czy warto odmówić przyjęcia mandatu, przygotować wniosek o uchylenie prawomocnego mandatu (w terminie 7 dni) lub reprezentować klienta w sądzie w przypadku odmowy przyjęcia mandatu.

38. Jak adwokat może pomóc w sprawie o jazdę pod wpływem alkoholu?

Adwokat może kwestionować wyniki badań, wskazywać na proceduralne błędy policji, dążyć do złagodzenia kary (np. warunkowe zawieszenie, niższy wymiar kary) oraz minimalizować okres zakazu prowadzenia pojazdów.

39. Jaką rolę odgrywa adwokat w procesie o spowodowanie wypadku?

Adwokat analizuje materiał dowodowy, powołuje biegłych, przesłuchuje świadków, kwestionuje opinie biegłych i dąży do najkorzystniejszego rozstrzygnięcia dla klienta, włącznie z uniewinnieniem jeśli dowody na to pozwalają.

40. Czy adwokat może pomóc w uniknięciu konfiskaty samochodu?

Adwokat może przedstawić argumenty przemawiające przeciwko konfiskacie (np. sytuacja rodzinna, stan zdrowia), kwestionować wyniki badań alkomatem lub wskazywać na inne okoliczności łagodzące.

Procedura w sprawach o wykroczenia i przestępstwa drogowe

41. Jak wygląda procedura w sprawach o wykroczenia drogowe?

W przypadku odmowy przyjęcia mandatu, sprawa trafia do sądu rejonowego (wydział karny). Procedura jest uproszczona w porównaniu do spraw karnych, a rozprawa często ogranicza się do jednego posiedzenia.

42. Jak wygląda procedura w sprawach o przestępstwa drogowe?

Postępowanie dzieli się na dwa etapy: przygotowawcze (prowadzone przez policję i prokuraturę) oraz sądowe. W jego trakcie zbierane są dowody, przesłuchiwani świadkowie i powoływani biegli.

43. Jak długo trwa postępowanie w sprawie o jazdę po alkoholu?

Postępowanie w sprawie o jazdę w stanie nietrzeźwości trwa zwykle od 3 do 6 miesięcy, zależnie od obciążenia sądu i złożoności sprawy. Sprawy o jazdę pod wpływem narkotyków trwają dłużej, nawet do 2 lat.

44. Czy można uniknąć rozprawy w sprawie o wykroczenie drogowe?

Tak, w przypadku wykroczeń sąd może zastosować tryb nakazowy i wydać wyrok nakazowy bez przeprowadzania rozprawy. Od wyroku nakazowego przysługuje sprzeciw w terminie 7 dni.

45. Jakie dokumenty są potrzebne do odwołania od decyzji administracyjnej?

Odwołanie powinno zawierać: oznaczenie organu odwoławczego, dane odwołującego się, wskazanie zaskarżonej decyzji, określenie zarzutów, uzasadnienie i podpis. Należy dołączyć kopię zaskarżonej decyzji.

Inne często zadawane pytania

46. Czy błędy w oznakowaniu drogi mogą być podstawą do unieważnienia mandatu?

Tak, jeśli oznakowanie drogi było nieprawidłowe, niewidoczne lub niezgodne z przepisami, może to stanowić podstawę do odmowy przyjęcia mandatu lub jego uchylenia.

47. Czy można kierować pojazdem na podstawie zagranicznego prawa jazdy w Polsce?

Tak, prawo jazdy wydane w kraju UE/EOG jest ważne w Polsce bez ograniczeń. Prawo jazdy z krajów spoza UE/EOG jest ważne przez 6 miesięcy od daty rozpoczęcia pobytu w Polsce.

48. Jakie są konsekwencje prowadzenia pojazdu bez ważnych badań technicznych?

Za prowadzenie pojazdu bez ważnych badań technicznych grozi mandat w wysokości do 3000 zł oraz zatrzymanie dowodu rejestracyjnego. Pojazd może być dopuszczony do ruchu dopiero po przejściu badania.

49. Czy można żądać odszkodowania za wypadek na źle utrzymanej drodze?

Tak, właściciel lub zarządca drogi odpowiada za szkody wynikłe z nienależytego utrzymania drogi. Roszczenie kieruje się do właściciela drogi lub jego ubezpieczyciela.

50. Jakie są terminy przedawnienia roszczeń z wypadków drogowych?

Roszczenia o naprawienie szkody przedawniają się z upływem 3 lat od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia, ale nie później niż z upływem 10 lat od zdarzenia.

Potrzebujesz pomocy prawnej jako kierowca? Skontaktuj się z Kancelarią w Poznaniu: Adwokat Michalina Koligot i Adwokat Marta Krzyżanowicz Kancelaria Prawna “Adwokat dla Kierowcy” ul. Adama Mickiewicza 18 lokal nr 3, 60-834 Poznań tel. +48 795 001 536 www.adwokatdlakierowcy.pl