Błysk fotoradaru, a po kilku tygodniach nieprzyjemna niespodzianka w skrzynce pocztowej – “Zawiadomienie o popełnieniu wykroczenia”. Jako adwokat Marta Krzyżanowicz z Poznania, specjalizująca się w prawie drogowym, regularnie spotykam się z kierowcami, którzy dostają takie listy i zadają mi pytanie: “Czy muszę zapłacić ten mandat? Czy mogę się jakoś od tego wykręcić?”

Swoją drogą, to ciekawa sprawa – wielu kierowców automatycznie przyjmuje, że fotoradar ma zawsze rację i należy po prostu zapłacić. A prawda jest bardziej złożona.

Jak działa system automatycznej kontroli prędkości?

Zanim przejdziemy do możliwości obrony, warto zrozumieć, jak działa cały system:

1. Fotoradar rejestruje przekroczenie prędkości (wykonuje zdjęcie)
2. Dane trafiają do Centrum Automatycznego Nadzoru nad Ruchem Drogowym (CANARD)
3. Pracownicy CANARD weryfikują zdjęcie i ustalają właściciela pojazdu
4. Właściciel otrzymuje “zawiadomienie o popełnieniu wykroczenia”
5. Właściciel ma dwie opcje: wskazać kierującego lub przyjąć odpowiedzialność

W kancelarii przy kawie zawsze tłumaczę: mandat to nie wyrok, można się odwołać. Dotyczy to także tych z fotoradarów.

Typowe problemy z mandatami z fotoradarów

Pamiętam sytuację z mojej kancelarii, gdy przyszedł kierowca z Gniezna. Dostał mandat za przekroczenie prędkości o 56 km/h, co oznaczało zatrzymanie prawa jazdy. Poprosił o analizę zdjęcia – okazało się, że fotoradar uchwycił inny pojazd jadący obok, a numer rejestracyjny klienta został błędnie przypisany!

Najczęstsze problemy z mandatami z fotoradarów:

1. Błędna identyfikacja pojazdu

Zdarza się, że system nieprawidłowo odczyta tablicę rejestracyjną, zwłaszcza gdy:

• Na zdjęciu widocznych jest kilka pojazdów
• Tablica jest częściowo zasłonięta lub zabrudzona
• Warunki pogodowe są niesprzyjające (deszcz, mgła)

2. Nieprawidłowa legalizacja urządzenia

Każdy fotoradar musi przechodzić regularne kontrole metrologiczne:

• Homologacja typu
• Legalizacja pierwotna
• Legalizacja ponowna (co 13 miesięcy)

Brak aktualnej legalizacji to podstawa do podważenia mandatu!

3. Nieprawidłowe oznakowanie odcinka pomiarowego

Miejsca, gdzie stoją fotoradary, muszą być odpowiednio oznakowane znakiem D-51 “automatyczna kontrola prędkości”.

W Poznaniu i okolicach widze, że czasem znaki są zasłonięte przez gałęzie lub inne przeszkody, co daje podstawę do zakwestionowania pomiaru.

4. Problemy z identyfikacją kierowcy

Na zdjęciu z fotoradaru często trudno jednoznacznie ustalić, kto prowadził pojazd. Według prawa:

• To na organie spoczywa ciężar udowodnienia, kto kierował
• Właściciel nie ma obowiązku wskazywania kierującego (choć ma prawo to zrobić)

Lubię mówić klientom, że prawo drogowe to nie tylko przepisy, ale i zdrowy rozsądek. Jeśli nie jesteś pewien, czy faktycznie popełniłeś wykroczenie – walcz o swoje!

Procedura otrzymania mandatu z fotoradaru – krok po kroku

Gdy dostajesz zawiadomienie o wykroczeniu, masz kilka opcji:

Opcja 1: Przyjęcie mandatu

Jeśli faktycznie przekroczyłeś prędkość i chcesz sprawę załatwić szybko:

• Wypełniasz formularz “oświadczenie sprawcy wykroczenia”
• Wyrażasz zgodę na przyjęcie mandatu
• Otrzymujesz mandat zaoczny do zapłaty

Mandat był wysoki ale kierowca się nie zgadzał? W takiej sytuacji lepiej nie przyjmować mandatu zaocznie.

Opcja 2: Wskazanie innego kierującego

Jeśli to nie ty prowadziłeś pojazd:

• Wypełniasz formularz wskazując osobę kierującą
• Podajesz jej pełne dane osobowe i adres
• CANARD kieruje sprawę do wskazanej osoby

Pamiętaj – fałszywe wskazanie innej osoby to przestępstwo składania fałszywych zeznań!

Opcja 3: Odmowa przyjęcia mandatu

Jeśli kwestionujesz popełnienie wykroczenia:

• Wypełniasz formularz zaznaczając odmowę przyjęcia mandatu
• Sprawa trafia do sądu rejonowego
• Będziesz mógł przedstawić swoje argumenty przed sądem

W Sądzie Rejonowym w Poznaniu takie sprawy to nie rzadkosc. Z mojego doświadczenia wynika, że ok. 30-40% spraw kończy się korzystnie dla kierowcy.

Strategie obrony przed mandatem z fotoradaru

Jak skutecznie bronić się przed niesłusznym mandatem? Z praktyki adwokata: oto sprawdzone metody:

1. Weryfikacja zdjęcia

Zawsze zacznij od dokładnej analizy zdjęcia. Sprawdź:

• Czy na pewno to twój pojazd?
• Czy numer rejestracyjny jest wyraźnie widoczny?
• Czy warunki pogodowe nie mogły wpłynąć na pomiar?
• Czy nie ma innych pojazdów, które mogły zakłócić pomiar?

2. Sprawdzenie legalizacji urządzenia

Możesz złożyć wniosek o udostępnienie informacji publicznej dotyczącej homologacji i legalizacji konkretnego fotoradaru. Sprawdź:

• Datę ostatniej legalizacji
• Typ urządzenia i jego zgodność z przepisami
• Historię awarii i napraw

Kolega adwokat z Poznania opowiadał mi o sprawie, gdzie fotoradar miał przeterminowaną legalizację o 3 dni – mandat został anulowany.

3. Weryfikacja oznakowania

Jedź na miejsce i sprawdź oznakowanie:

• Czy znak D-51 jest obecny i widoczny?
• Czy nie jest zasłonięty?
• Czy jest umieszczony we właściwej odległości?

Zrób zdjęcia – mogą być kluczowym dowodem w sądzie.

4. Ekspertyza techniczna

W poważniejszych sprawach (zwłaszcza gdy grozi utrata prawa jazdy) warto rozważyć ekspertyzę techniczną:

• Analiza błędu pomiaru
• Wpływ warunków atmosferycznych
• Ocena technicznej poprawności pomiaru

To sie w głowie nie mieści, ale takie rzeczy na drodze się zdarzają – mierniki mają określoną tolerancję błędu, która może decydować o wysokości mandatu lub nawet o zatrzymaniu prawa jazdy.

5. Przedawnienie

Pamiętaj o terminach przedawnienia:

• Karalność wykroczenia przedawnia się po 2 latach
• Mandat musi być prawomocnie nałożony w tym czasie

W mojej praktyce adwokackiej w Poznaniu miałam przypadki, gdy organom nie udało się dopełnić wszystkich formalności w terminie.

Odcinkowy pomiar prędkości – nowe wyzwanie

Coraz więcej mandatów pochodzi nie z klasycznych fotoradarów, a z odcinkowego pomiaru prędkości. To system, który:

• Rejestruje wjazd i wyjazd pojazdu z kontrolowanego odcinka
• Oblicza średnią prędkość na całym odcinku
• Jest trudniejszy do podważenia niż klasyczny fotoradar

Jeden z moich klientów z Leszna dostał mandat z odcinkowego pomiaru prędkości. Jego linia obrony? Udowodnił, że na części odcinka był korek, więc musiał jechać znacznie szybciej na pozostałej części, by osiągnąć taką średnią. Sąd uwzględnił ten argument jako okoliczność łagodzącą.

Czy warto walczyć o każdy mandat?

O prawo jazdy czasem ludzie walczą bardziej niż o cokolwiek, ale czy każdy mandat wart jest zachodu? To zależy:

Warto walczyć, gdy:

• Grozi utrata prawa jazdy
• Przekroczenie jest znaczne (wysokie punkty karne)
• Masz solidne podstawy do kwestionowania pomiaru
• Masz już dużo punktów karnych i kolejne zagrażają twoim uprawnieniom

Może nie warto, gdy:

• Przekroczenie jest niewielkie
• Mandat jest niski
• Nie masz dowodów podważających pomiar
• Koszt obrony przewyższy wartość mandatu

W kancelarii zawsze tłumaczę: każdą sprawę trzeba ocenić indywidualnie.

Praktyczne porady na przyszłość

Jak uniknąć problemów z fotoradarami w przyszłości? Kilka rad z mojej praktyki:

1. Korzystaj z aplikacji ostrzegających o fotoradarach (są legalne!)
2. Zainstaluj wideorejestrator – może być kluczowym dowodem
3. Zwracaj uwagę na oznakowania D-51
4. Przestrzegaj przepisów – najprostsze, ale najskuteczniejsze rozwiązanie

Brzmi prosto, ale w praktyce różnie bywa – wielu kierowców lekceważy te podstawowe środki ostrożności.

Podsumowanie

Fotoradar nie zawsze ma rację, a mandat z niego nie jest wyrokiem ostatecznym. Jeśli masz wątpliwości co do jego zasadności, masz prawo i możliwości, by go zakwestionować.

W Poznaniu jako adwokat zajmujący się prawem drogowym widzę, że świadomość kierowców w tym zakresie rośnie. Coraz więcej osób skutecznie broni się przed niesłusznymi mandatami.

Zakaz prowadzenia musi byc jasny, ale równie jasne muszą być przepisy dotyczące kontroli prędkości. Pamiętaj, że to organ nakładający karę musi udowodnić twoją winę, a nie ty swoją niewinność.

Krótko mówiąc: jeśli otrzymasz mandat z fotoradaru – nie panikuj, analizuj. Czasem warto podjąć walkę.

Disclaimer: Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie stanowi porady prawnej. Wykonujac od wielu lat zawod adwokata w Poznaniu wiem, ze kazda sprawa drogowa jest indywidualna, dlatego w celu uzyskania szczegolowych informacji zapraszam do kontaktu z moja kancelaria.

Zapraszam do Kancelarii Adwokackiej Marta Krzyżanowicz: Adwokat Marta Krzyżanowicz