Jednym z kluczowych elementów skutecznego dochodzenia roszczeń z tytułu rękojmi za wady fizyczne pojazdu jest prawidłowe powiadomienie sprzedawcy o wykrytych wadach. Ten pozornie prosty krok jest jednak często źródłem wielu wątpliwości. Czy zawiadomienie musi być pisemne? Czy wystarczy telefon? Jakie terminy należy zachować? Orzeczenie Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 21 sierpnia 2015 r. (sygn. akt XV Ca 471/15) dostarcza cennych wskazówek w tym zakresie.

Termin zawiadomienia o wadzie

Zgodnie z przepisami obowiązującymi w momencie rozpatrywania sprawy przez Sąd Okręgowy (art. 563 § 1 k.c. w brzmieniu do 24 grudnia 2014 r.), kupujący tracił uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy, jeżeli nie zawiadomił sprzedawcy o wadzie w ciągu miesiąca od jej wykrycia.

Sąd Okręgowy w Poznaniu wyraźnie podkreślił znaczenie tego terminu:

“Kupujący traci uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy, jeżeli nie zawiadomi sprzedawcy o wadzie w ciągu miesiąca od jej wykrycia. Tymczasem w realiach sprawy o wadach pozwani zostali zawiadomieni telefonicznie, w terminie tygodnia od zakupu auta, w momencie wykrycia w nim wad.”

Forma zawiadomienia o wadzie

Kluczowym aspektem, na który zwrócił uwagę Sąd Okręgowy w Poznaniu, jest forma zawiadomienia o wadzie. Wbrew powszechnemu przekonaniu, nie musi to być forma pisemna czy list polecony:

“W doktrynie ugruntowany jest pogląd, że ustawodawca nie przesądzał sposobu dokonania powiadomienia o wadzie rzeczy. Wobec wątpliwości co do zachowania oczekiwanych przez ustawodawcę terminów na dokonanie zawiadomienia i daleko idących skutków niedochowania staranności w tym zakresie, niewątpliwie stopień bezpieczeństwa dochowania stopnia staranności zostanie podniesiony na najwyższy poziom, jeżeli kupujący zdecyduje się na dokonanie zawiadomienia w formie listu poleconego. Nie oznacza to wszakże, że zawiadomienia muszą nastąpić w formie pisemnej za pośrednictwem poczty.”

Sąd wskazał, że art. 563 § 3 k.c. (w ówczesnym brzmieniu) stanowiący, że “do zachowania terminów zawiadomienia o wadach rzeczy sprzedanej wystarczy wysłanie przed upływem tych terminów listu poleconego” miał na celu jedynie ułatwienie kupującemu udowodnienia faktu dotrzymania terminu, a nie narzucenie konkretnej formy zawiadomienia:

“Oznacza to tylko tyle, że kupujący, który wyśle list polecony z zawiadomieniem do sprzedawcy jeszcze przed upływem terminów do zawiadomienia, dochował terminu zawiadomienia już w momencie wysłania listu, niezależnie od tego, kiedy list faktycznie do sprzedawcy dotrze. Jeżeli jednak dokona tego w inny sposób, na przykład listem zwykłym lub ustnie, to skutek zawiadomienia nastąpi, zgodnie z art. 61 k.c., dopiero z chwilą, gdy zawiadomienie dotrze do sprzedawcy, tak aby mógł się on zapoznać z jego treścią.”

Skuteczność zawiadomienia telefonicznego

Co szczególnie istotne, Sąd Okręgowy jednoznacznie potwierdził skuteczność zawiadomienia telefonicznego:

“Pozwani w apelacji nie kwestionowali nawet ustalenia sądu I instancji, iż o wadach pozwani zostali zawiadomieni telefonicznie, w terminie tygodnia od zakupu auta, w momencie wykrycia w nim wad. W takiej sytuacji przyjąć należało, iż tzw. notyfikacja wady została dokonana skutecznie w formie telefonicznej i z zachowaniem ustawowego terminu miesięcznego, a zatem nie było podstaw do zastosowania art. 563 § 1 k.c. i uznania, że powód utracił uprawnienia z tytułu rękojmi.”

Praktyczne wskazówki dotyczące zawiadomienia o wadzie

Na podstawie omawianego orzeczenia oraz ogólnych zasad prawa cywilnego można sformułować następujące praktyczne wskazówki dotyczące zawiadomienia sprzedawcy o wadach pojazdu:

1. Zachowaj miesięczny termin – zawiadomienie sprzedawcy o wadzie musi nastąpić w ciągu miesiąca od jej wykrycia.
2. Wybierz odpowiednią formę – forma zawiadomienia jest dowolna (telefoniczna, ustna, pisemna), jednak:
   • zawiadomienie telefoniczne lub ustne jest skuteczne, gdy dotrze do sprzedawcy
   • zawiadomienie listem poleconym jest skuteczne już w momencie nadania listu
3. Zabezpiecz dowody zawiadomienia – niezależnie od wybranej formy, zadbaj o możliwość udowodnienia faktu zawiadomienia:
   • przy rozmowie telefonicznej: zapisz datę, godzinę i przebieg rozmowy, najlepiej w obecności świadka
   • przy zawiadomieniu pisemnym: zachowaj kopię pisma i dowód nadania
4. Precyzyjnie opisz wady – w zawiadomieniu jasno określ, jakie wady zostały wykryte
5. Rozważ formalne odstąpienie od umowy – jeśli wady są istotne, po zawiadomieniu rozważ formalne odstąpienie od umowy w formie pisemnej

Podsumowanie

Jak pokazuje orzeczenie Sądu Okręgowego w Poznaniu, prawidłowe zawiadomienie sprzedawcy o wadach pojazdu nie wymaga szczególnej formy, a jedynie zachowania miesięcznego terminu. Zawiadomienie telefoniczne jest w pełni skuteczne, pod warunkiem że można udowodnić fakt jego dokonania.

Niemniej jednak, z uwagi na bezpieczeństwo prawne i ułatwienie ewentualnego dochodzenia roszczeń przed sądem, zaleca się, aby po wstępnym zawiadomieniu telefonicznym potwierdzić je również na piśmie, najlepiej listem poleconym za potwierdzeniem odbioru. Takie podejście łączy zalety szybkiego zawiadomienia telefonicznego z bezpieczeństwem prawnym, jakie daje forma pisemna.

Pamiętaj, że prawidłowe zawiadomienie sprzedawcy o wadach jest warunkiem koniecznym, ale niewystarczającym do skutecznego dochodzenia roszczeń z tytułu rękojmi. Równie istotne jest przestrzeganie pozostałych terminów i procedur przewidzianych przepisami prawa.