Zakup wadliwego pojazdu to nie tylko stracony czas i nerwy, ale często również konkretne wydatki finansowe. Gdy decydujemy się na odstąpienie od umowy z powodu wad fizycznych samochodu, naturalnym oczekiwaniem jest odzyskanie zapłaconej ceny. Jednak czy to wszystko, czego możemy się domagać od sprzedawcy? Wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 21 sierpnia 2015 r. (sygn. akt XV Ca 471/15) dostarcza cennych wskazówek dotyczących dodatkowych roszczeń odszkodowawczych, jakie przysługują kupującemu.
Podstawa prawna roszczeń odszkodowawczych
Sąd Okręgowy w Poznaniu w analizowanym orzeczeniu oparł się na kilku kluczowych przepisach Kodeksu cywilnego, które regulują kwestię odszkodowania przy odstąpieniu od umowy z powodu wad rzeczy:
“Zgodnie z treścią art. 566 § 1 kc, jeżeli z powodu wady fizycznej rzeczy sprzedanej kupujący odstępuje od umowy albo żąda obniżenia ceny, może on żądać naprawienia szkody poniesionej wskutek istnienia wady, chyba że szkoda jest następstwem okoliczności, za które sprzedawca nie ponosi odpowiedzialności. W ostatnim wypadku kupujący może żądać tylko naprawienia szkody, którą poniósł przez to, że zawarł umowę, nie wiedząc o istnieniu wady; w szczególności może żądać zwrotu kosztów zawarcia umowy, kosztów odebrania, przewozu, przechowania i ubezpieczenia rzeczy oraz zwrotu dokonanych nakładów w takim zakresie, w jakim nie odniósł korzyści z tych nakładów.”
Sąd podkreślił również, że:
“Skoro można żądać (na podstawie art. 566 § 1 zd. 2 kc) zwrotu nakładów na rzecz, gdy sprzedawca odpowiedzialności z tytułu rękojmi nie ponosi, to jest to tym bardziej zasadne, gdy takowa odpowiedzialność na sprzedawcy ciąży.”
Dodatkowo, zgodnie z art. 494 Kodeksu cywilnego:
“Strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy; może żądać nie tylko zwrotu tego, co świadczyła, lecz również naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania.”
Koszty ekspertyz i badań technicznych
Jednym z najważniejszych elementów odszkodowania, jakie zostało przyznane w analizowanej sprawie, były koszty wykonania ekspertyzy technicznej pojazdu. Sąd Okręgowy potwierdził stanowisko Sądu Rejonowego, który stwierdził:
“W przedmiocie zaliczenia prywatnej ekspertyzy do poniesionej przez stronę szkody wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 2 września 1975 r. (I CR 505/75, Lex Polonica), stwierdzając, że dokonana przed wszczęciem postępowania sądowego i poza zabezpieczeniem dowodów ekspertyza może być istotną przesłanką zasądzenia odszkodowania. W takim wypadku koszt ekspertyzy stanowi szkodę ulegającą naprawieniu (art. 361 kc).”
W omawianej sprawie kupujący poniósł koszt badania stanu pojazdu w wysokości 150 zł, który został mu zwrócony przez sprzedawcę na podstawie wyroku sądu:
“Na dowód poniesionych kosztów przedstawiony został paragon fiskalny na kwotę 150 zł (k. 13), który nie był kwestionowany przez stronę pozwaną.”
Inne rodzaje kosztów podlegających zwrotowi
Na podstawie cytowanych przepisów i orzecznictwa, kupujący, który odstępuje od umowy z powodu wad fizycznych pojazdu, może żądać zwrotu następujących kosztów:
- Koszty zawarcia umowy – np. opłaty notarialne, opłaty za sporządzenie umowy
- Koszty odebrania pojazdu – np. koszty dojazdu po odbiór samochodu
- Koszty przewozu – np. koszty transportu pojazdu od sprzedawcy do miejsca zamieszkania kupującego
- Koszty przechowania – np. koszty garażowania pojazdu
- Koszty ubezpieczenia – np. proporcjonalna część składki OC/AC za niewykorzystany okres
- Koszty dokonanych nakładów – np. koszty napraw, które kupujący zdążył wykonać przed ujawnieniem istotnych wad
- Koszty ekspertyz i badań technicznych – np. koszty opinii rzeczoznawcy, badań na stacji diagnostycznej
Zasady dochodzenia odszkodowania
Sąd Okręgowy w Poznaniu wskazał, że do naprawienia szkody poniesionej wskutek istnienia wady mają zastosowanie przepisy z zakresu kontraktowej odpowiedzialności odszkodowawczej:
“Z kolei przepisu art. 471 kc wynika, że przewidziana w nim odpowiedzialność z tytuły niewykonania zobowiązania wchodzi w rachubę, jeżeli spełnione są następujące przesłanki: po pierwsze – istnienie szkody w znaczeniu uszczerbku majątkowego, po drugie – chodzi o szkodę wyrządzoną przez dłużnika wierzycielowi, po trzecie – między niewykonaniem nienależytym wykonaniem zobowiązania, a szkodą musi istnieć związek przyczynowy w takim znaczeniu, jakie temu pojęciu nadaje art. 361 § 1 kc, po czwarte – szkoda musi być następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność.”
Praktyczne wskazówki
Na podstawie analizowanego orzeczenia można sformułować następujące wskazówki praktyczne dla osób, które chcą dochodzić odszkodowania przy wadliwym pojeździe:
- Dokumentuj wszystkie koszty – zachowaj paragony, faktury i inne dowody poniesionych wydatków
- Wykaż związek przyczynowy – udowodnij, że koszty powstały w związku z wadą pojazdu lub jej wykryciem
- Zawiadom sprzedawcę o poniesionych kosztach – najlepiej pisemnie, wraz z oświadczeniem o odstąpieniu od umowy
- Formułuj roszczenia precyzyjnie – wskazuj konkretne kwoty i podstawy prawne
Podsumowanie
Jak pokazuje analizowane orzeczenie Sądu Okręgowego w Poznaniu, kupujący, który odstępuje od umowy z powodu wad fizycznych pojazdu, może żądać nie tylko zwrotu zapłaconej ceny, ale również naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania. Szczególnie istotne jest, że do katalogu szkód podlegających naprawieniu zaliczają się koszty ekspertyz i badań technicznych wykonanych w celu wykrycia i udokumentowania wad pojazdu.
Dochodzenie tych dodatkowych roszczeń wymaga jednak odpowiedniego udokumentowania poniesionych kosztów oraz wykazania ich związku z wadą pojazdu. Warto zatem zachować wszystkie dowody poniesionych wydatków i precyzyjnie formułować swoje roszczenia wobec sprzedawcy.
